Καφεδάκι στο μπρίκι, σπιτικό γλυκό κουταλιού, τσιπουράκι στο ποτήρι και ό,τι βγάλει το τηγάνι της κυρίας Ρίνας, σε περιμένουν στο πλινθόκτιστο, ασπρισμένο καφενεδάκι με τα γαλάζια πορτοπαράθυρα, που για πάνω από 100 χρόνια λειτουργεί ως κέντρο της κοινωνικής ζωής του ημιορεινού Παλαιοχωρίου Δωριέων.
Το Παλαιοχώρι, χτισμένο στα περίπου 480 μ. υψόμετρο στο όρος Καλλίδρομο, απέχει γύρω στις δυόμισι ώρες από την Αθήνα και ένα τέταρτο από την Αμφίκλεια. Το γνωρίζουν όσοι και όσες προτιμούν το μη κοσμοπολίτικο πρόσωπο των περιοχών βορειοδυτικά του Παρνασσού και οι εκδρομείς της Παύλιανης. Αν όμως δεν σου μήνυσε κανείς να αφήσεις τον κεντρικό δρόμο στο ύψος της ταβέρνας του χωριού και να τραβήξεις δεξιά επάνω (κινούμενος από Αμφίκλεια προς Λαμία), μπορεί να μην ανακαλύψεις ποτέ σου την υπέροχα αυθεντική «Καραγκούνα» της... Φθιώτιδας. Ένα καφενείο σα στιχάκι του Μάνου Ελευθερίου.
Μια «Καραγκούνα» στη Φθιώτιδα
Η πετρόχτιστη «καβαντζούλα» στέκεται ασπρισμένη και φιλόξενη με την κεραμιδένια στέγη της και τα γαλάζια της κουφώματα στην κορφή του στενού ανηφορικού δρόμου, πάνω στη διχάλα που απ’ τα αριστερά της σε οδηγεί στον ξενώνα «Τετράπολις». Ασβεστωμένος κι ο χαμηλός, πέτρινος αυλόγυρος, με τις πήλινες γλάστρες και τις πρασινάδες, που αργότερα θα γεμίσουν γεράνια. Μια ταμπέλα πάνω από την ξύλινη πόρτα γράφει «Καφέ Παντοπωλείον - Η Καραγκούνα - Αικ. Χ. Κεράτσου» τιμώντας την καταγωγή της σημερινής κυράς του καφενείου, το οποίο λογαριάζεται από τους ντόπιους για σχεδόν 150 χρονών. Η κυρία Κατερίνα, η Ρίνα για τους συγχωριανούς της, έφτασε στο Παλαιοχώρι από το Μουζάκι -το χωριό Κάππα για την ακρίβεια- το 1959, όταν οι γονείς της με τα 10 παιδιά τους ήρθαν σε τούτο τον τόπο για καλύτερη ζωή.
Την εποχή εκείνη ανθούσαν ακόμη οι αγροτικές δουλειές στην ευρύτερη περιοχή, στα καπνά και στο βαμβάκι. Κοντά 20 χρόνια αργότερα, το 1978, θα πρωτοέμπαινε στη δούλεψη αυτού του καφενείου, θυμάται, καθώς βάζει αλαυρωμένα τυράκια σε μέγεθος μπουκιάς στο καυτό λάδι να ετοιμάσει σαγανάκια για το τσίπουρο. Τα τηγάνια της βγάζουν και ωραιότατους κεφτέδες, τραγανούς έξω, αφράτους και ζουμερούς μέσα. Παλιά, λέει, είχε περισσότερο κόσμο το καφενείο: «Τώρα ένας ένας που πεθαίνει, χάνεται. Δεν αντικαθίσταται από νέους» μονολογεί. Η αλήθεια είναι πως το χωριό, που κάποτε μετρούσε 800 κατοίκους, σήμερα έχει 100-120.
Μέσα, εικόνες μιας άλλης εποχής
Όλος ο παλιός κόσμος των επαρχιακών καφενείων συμπυκνώνεται στο εσωτερικό της. Η ξυλόσομπα με το μπουρί που διατρέχει την οροφή, οι σχολικοί χάρτες της Ελλάδας και του κόσμου, η πινακίδα «ΟΤΕ Τηλεπικοινωνιακόν Πρακτορείον» (σημάδι ότι κάποτε ο χώρος λειτουργούσε ως τηλεφωνικό κέντρο), το παλιό ψυγείο-βιτρίνα απ' τις εποχές που το καφενείο έπαιζε και ρόλο μπακάλικου, οι ξύλινες καρέκλες με το ψαθί, οι ζωγραφιές στους τοίχους, οι λουλουδάτοι μουσαμάδες στα τραπέζια, οι χωριανοί που παίζουν τάβλι και χαρτιά μακαρίζοντας ή βρίζοντας την τύχη τους... Και στο δίσκο μια ποικιλία με τα βασικά όπως άλλοτε: κεφτεδάκια, σαγανάκι, ντοματούλα, ελίτσες, ψωμί κανά καλαμαράκι ή ψιλό ψαράκι, να κάνουν παρέα στο τσίπουρο και το ούζο. Γιατί το καφενείο δεν ήταν φαγάδικο. Φαγάδικο έγινε τώρα, που έχει χάσει τις περισσότερες από τις άλλες του ιδιότητες.
Έξω, χαρά θεού
Αν πάντως με ρωτάς πότε είναι η πιο καλή στιγμή να επισκεφτείς το καφενεδάκι, θα έλεγα οποιαδήποτε λιακάδα του χρόνου που σου επιτρέπει να κάτσεις έξω -στη βεραντούλα ή την αυλή του. Να απολαύσεις τη μέρα και τη γαλήνια φύση, να μιλήσεις με τους Παλαιοχωρίτες και τις Παλαιοχωρίτισσες που θα πίνουν τον καφέ τους -ζεστοί άνθρωποι και κοινωνικοί, έτοιμοι να ανοίξουν κουβέντα- να γευτείς και το γλυκό κουταλιού της κυρίας Ρίνας που πάντα θα σε σερβίρει με χαμόχελο.
Έξτρα τιπ: Κάποια καλοκαιρινά Σαββατοκύριακα γίνεται εδώ το «έλα να δεις», καθώς καταφτάνει και ο γαμπρός της κυρίας Ρίνας και μπαίνουν στο παιχνίδι σούβλες με κοκορέτσια και σπληνάντερα. Τότε, που η καλή μαγείρισσα δεν βαστάει ολομόναχη το μαγαζί, θα φτιάξει και τις πίτες της και τους κολοκυθοανθούς της και ό,τι άλλο φέρει η στιγμή.
Info: Παραδοσιακό Καφενείο «Η Καραγκούνα», Παλαιοχώρι, ΤΚ 330 57, Τ. 2231092212
