Προκειμένου να τα βγάλει πέρα, όταν ο Τζάστιν Στιούαρτ μπήκε στην αγορά εργασίας, έκανε πολλές δουλειές ταυτόχρονα. Εργαζόταν με πλήρη απασχόληση ως βοηθός παραγωγής ειδησεογραφικής εκπομπής από τις 3 π.μ. έως το μεσημέρι. Μετά το σχόλασμά του από εκεί, έτρεχε για το αεροδρόμιο, όπου δούλευε σε εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων, ή στα πολυκαταστήματα όπου έκανε έκτακτες βάρδιες ως πωλητής λιανικής. Κάποιες φορές, ανάμεσα στις δουλειές, κοιμόταν στο αυτοκίνητό του. Ο Τζάστιν, όπως θα περίμενε κανείς, βρέθηκε στο νοσοκομείο νοσηλευόμενος. Η διάγνωση ήταν η υπερκόπωση και μία μόλυνση από σταφυλόκοκκο.
«Οι άνθρωποι του περιβάλλοντός μου επαινούσαν την εργατικότητα και τον δυναμισμό μου, ωστόσο εγώ τελικά πλήρωσα το τίμημα. Ο γιατρός με κοίταξε και μου είπε: “δεν ξέρω τίποτα για τον τρόπο ζωής σου, αλλά είσαι πολύ νέος για να είσαι τόσο αγχωμένος. Θα πρέπει να αφήσεις κάτι από αυτά που κάνεις”», λέει ο ίδιος στο Associated Press. Έτσι, ο 36χρονος σήμερα, άρχισε να θέτει τα όριά του. Εγκατέλειψε τις παράλληλες δουλειές, και πήρε τη μεγάλη απόφαση να ζήσει χωρίς επιπλέον εισόδημα. Αν οι άνθρωποι της εκπομπής του έστελναν μηνύματα μετά το ωράριο εργασίας του, τους ενημέρωνε ότι ήταν εκτός υπηρεσίας, και τους παρέπεμπε σε συναδέλφους που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν.
Βεβαίως, η θέσπιση ορίων στη δουλειά – αλλά και στη ζωή – ακούγεται απλούστερη διαδικασία απ΄ότι είναι στην πραγματικότητα. Δεν είναι λίγοι αυτοί που δυσκολεύονται να πουν όχι, ειδικά σε κάποιο προϊστάμενό τους. Κάποιοι αντλούν ικανοποίηση από την αίσθηση ότι είναι απαραίτητοι, άλλοι, αισθάνονται όμορφα με το να ικανοποιούν τους γύρω τους. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, το να μπορούμε να απορρίπτουμε ένα αίτημα ή μία πρόσκληση, είναι μία δεξιότητα απαραίτητη για την προστασία της σωματικής και ψυχικής μας υγείας. Και, όπως συμβαίνει με κάθε νέα δεξιότητα που καλούμαστε να υιοθετήσουμε, και αυτή -η χάραξη των προσωπικών μας ορίων, δηλαδή- γίνεται ευκολότερη με την εξάσκηση. Οι ειδικοί στην ευημερία και την οργανωτική συμπεριφορά, μαζί με εργαζόμενους, μοιράστηκαν τις στρατηγικές τους για να βάζουμε τα όριά μας.
Μη διστάσετε να προγραμματίσετε «επιθετικά»
Εάν ο στόχος είναι η μείωση των δραστηριοτήτων σας, μπορεί η προσθήκη εργασιών στο ημερολόγιό σας να φαίνεται αντιφατική μέθοδος Μπορεί, όμως, να προσφέρει μεγαλύτερο έλεγχο του χρόνου σας. Ο ιδρυτής της εταιρείας παραγωγής εκδηλώσεων GBM6, Μπόμπι Ντάτον, χρησιμοποιεί μία τακτική που αποκαλεί «επιθετικό ημερολόγιο». Προγραμματίζει πρώτα την εργασία που είναι πιο πιθανό να αναβάλει, όπως ο χειρισμός συμβάσεων και τιμολογίων, για κάθε Δευτέρα στις 2 μ.μ. Προκειμένου να μην υπερφορτώνεται το πρόγραμμά του, βάζει και τις εργασίες της καθημερινής ρουτίνας του, όπως ο καφές, η βόλτα του σκύλου του και το μεσημεριανό διάλειμμα για φαγητό.
Γράψτε το δικό σας σενάριο
Αν δεν έχετε συνηθίσει να λέτε “όχι”, μπορείτε εκ των προτέρων να γράψετε και να «προβάρετε» το τι θα πείτε. Ο Στιούαρτ έκανε εξάσκηση προκειμένου να να ενημερώνει τους συναδέλφους του όταν ο φόρτος των εργασιών του άρχισε να φαίνεται πολύ βαρύς με φράσεις όπως, «αυτό είναι πάρα πολύ για μένα», ή «μού δώσατε επτά ρεπορτάζ, νομίζω ότι μπορώ να κάνω τέσσερα ή πέντε».
Η Κάρα Χάουζερ, προπονήτρια εργασιακής δέσμευσης, ισχυρίζεται ότι δε χρειάζεται να δίνετε εξηγήσεις όταν απορρίπτετε ένα αίτημα προς τα εσάς. Μπορείτε απλώς να πείτε ότι δεν είστε διαθέσιμοι τη συγκεκριμένη στιγμή, και να καταλήξετε σε ένα ευγενικό, «ευχαριστώ που το ζητήσατε από εμένα, και ελπίζω την επόμενη φορά να έχω τη δυνατότητα να το φέρω εις πέρας». Εάν ο αποδέκτης του «όχι» σας προσπαθήσει να επιχειρηματολογήσει, μπορείτε απλώς να του απαντήσετε ότι αντιλαμβάνεστε το πώς αισθάνεται, αλλά έχετε προαποφασίσει το πρόγραμμα της εργασίας σας την προκειμένη στιγμή, εξηγεί η Χάουζερ.
Η επιχειρηματίας Άμπερ Κρασίνσκι μεγάλωσε με γονείς εργαζόμενους, σε ένα περιβάλλον όπου η άρνηση στα αιτήματα των προϊσταμένων σου, μπορούσε αυτόματα να σημαίνει και απόλυση. Ως ιδρύτρια της εταιρείας μάρκετινγκ IvyHill Strategies, η ίδια ανησυχεί ότι, η απόρριψη ενός project μπορεί να σημαίνει και την απώλεια των πελατών της. Όταν ο όγκος δουλειάς κάποιων projects της φαίνεται υπερβολικός, η φράση που χρησιμοποιεί είναι «όχι ακόμα». Όπως ισχυρίζεται η ίδια, «αυτή η φράση με έχει βοηθήσει σε πολλές καταστάσεις»
Γνωρίστε τα όριά σας
Μπορεί πολλές φορές που μας ζητείται να συνεισφέρουμε, να μπαίνουμε στον πειρασμό να συμφωνήσουμε αμέσως. Μπορεί, όμως, να υπάρχουν και φορές που είναι προτιμότερο να κάνουμε πίσω. Ερχόμενοι αντιμέτωποι με ένα νέο εργασιακό αίτημα καλό είναι πριν απαντήσουμε να αφιερώσουμε πέντε λεπτά προκειμένου να αξιολογήσουμε τον φόρτο εργασίας μας, τα επίπεδα ενέργειας και τις προτεραιότητές μας – αυτό συμβουλεύει η ψυχοθεραπεύτρια από τη Νέα Υόρκη, Ίσρα Νασίρ. Η ίδια θυμάται ένα πρώην αφεντικό της, που έστελνε συχνά εκτός ωραρίου (τις νύχτες και τα Σαββατοκύριακα) γραπτά μηνύματα, με ερωτήσεις σχετικά με τη δουλειά. «Δεν είπα “μη μου στέλνεις μηνύματα”. Είπα, “μπορούμε να επικοινωνούμε τις Παρασκευές πριν το Σαββατοκύριακο; Ώστε να μου λες ό,τι έχεις στο μυαλό σου και μετά να προγραμματίζω τον χρόνο μου ανάλογα”», θυμάται και συμβουλεύει να δίνουμε προσοχή στις δραστηριότητες και τις αλληλεπιδράσεις που μας κάνουν να νιώθουμε εξαντλημένοι ή καταβεβλημένοι. Η ίδια προτείνει τη δημιουργία μίας «λίστας Όχι» στην οποία θα προσθέσουμε αυτού του είδους τα αιτήματα. Δεν σημαίνει ότι κάθε φορά που θα μας ζητάται κάτι θα πρέπει να αρνούμαστε, αλλά δε χρειάζεται και να συμφωνούμε αμέσως στα πάντα.
Επιλέξτε με σύνεση τα meetings σας
Μετά την έκρηξη των zoom και των video calls κατά τη διάρκεια της πανδημίας, είναι εύκολο να υπερφορτώσει κανείς το πρόγραμμά του με προσκλήσεις και online συναντήσεις. Η αποδοχή όλων μπορεί, όμως, να αφήνει ελάχιστο χρόνο για τις υπόλοιπες εργασίες. Η διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας τεχνολογίας βίντεο Neat, Τζανίν Πελόζι, πιστεύει ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να μπορούν να αποχωρούν από μια συνάντηση που δεν τους αφορά άμεσα, εφόσον το επιτρέπει το εργασιακό περιβάλλον τους. Αν δεν είστε σίγουροι ότι αξίζει να παρευρεθείτε, μπορείτε να ζητήσετε εκ των προτέρων μια ημερήσια διάταξη ή να ρωτήσετε ποιο είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα, εξηγεί η ίδια.
Βάλτε ένα χρονοδιάγραμμα
Η 65χρονη -σήμερα- εκδότρια Λόρι Πέρκινς, είχε συνηθίσει να εργάζεται 12 έως 16 ώρες καθημερινά. Νόμιζε ότι τίποτα δεν μπορούσε να διαταράξει τη ρουτίνα της. Μέχρι που ήρθε η διάγνωσή της με καρκίνο. Κατά τη διάρκεια των χημειοθεραπειών της, είχε ενέργεια να ασχολείται με άλλα πράγματα μόνο για τέσσερις ώρες την ημέρα. Ακόμα και τότε, όμως, όπως λέει η ίδια, ένιωθε σαν να δουλεύει «μέσα σε μία δεξαμενή με λάσπη». Μόλις οι θεραπείες της σταματησαν, «συνειδητοποίησα ότι θα ζούσα και μετά είπα στον εαυτό μου: “Θέλω να συνεχίσω να το κάνω αυτό;”», δηλώνει η ίδια.
Πλέον, ως ιδιοκτήτρια του εκδοτικού οίκου Riverdale Avenue Books, περιορίζει την εργασία της σε περίπου 50 ώρες την εβδομάδα. Φυσικά, δεν μπορεί πια να ελέγχει όσα προσχέδια βιβλίων έλεγχε στο παρελθόν. Αντί να στέλνει επιστολές απόρριψης, ζητά από τους συγγραφείς να επανέλθουν σε χρονικό διάστημα τριών έως έξι μηνών, όταν η ρουτίνα της θα είναι κάπως αποφορτισμένη. Εξασκείται στο να λέει «όχι» στο μυαλό της και στο ημερολόγιό της, όπου επίσης καταγράφει τι συνέβη αφότου το ζήτησε. Έτσι, έχει βρει πια χρόνο να επισκέπτεται μουσεία, να βλέπει τους φίλους της και να πηγαίνει θέατρο. «Το “όχι” άλλαξε τη ζωή μου», λέει η ίδια. «Είμαι πια ένας διαφορετικός άνθρωπος, από τη στιγμή που έμαθα πραγματικά να λέω “όχι” και να το εννοώ», καταλήγει.
