Τουρκία: Τέσσερα νέα κόμματα στα σκαριά - Κλονίζεται η κυριαρχία του Ερντογάν

Οι επόμενες εκλογές στην Τουρκία (προεδρικές και βουλευτικές) είναι κανονικά προγραμματισμένες για το 2023. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τα έφερε έτσι, στήνοντας κάλπες πρόωρα, το 2018 αντί για το 2019, ώστε να συμπέσουν με τους εορτασμούς για τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση της τουρκικής Δημοκρατίας (1923-2023).

Έως τότε απομένουν τέσσερα χρόνια, οι πολιτικές διεργασίες, ωστόσο, στο εσωτερικό της Τουρκίας βρίσκονται ήδη στο κόκκινο, προετοιμάζοντας το έδαφος για την έλευση νέων πολιτικών δυνάμεων στη χώρα, πολιτικών δυνάμεων πίσω από τις οποίες αναμένεται να βρεθούν επιφανείς πρώην υπουργοί (Νταβούτογλου, Μπαμπατζάν, Γκιουλ, Σιμσέκ, Εργκίν κ.ά.), αλλά και γνωστοί επιχειρηματίες (Ουζάν κ.ά.). Εάν, μάλιστα, πιστέψουμε τα δημοσιεύματα, τότε οι νέες παρατάξεις ενδέχεται να μην είναι μία ή δύο, αλλά… τέσσερις.  

Νταβούτογλου και Μπαμπατζάν 

Μέσα στο 2019 αναμένεται να ανακοινωθεί η ίδρυση δύο νέων κομμάτων από πρώην κορυφαία στελέχη του κυβερνώντος ισλαμοσυντηρητικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν. Ο 60χρονος πρώην πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου εμφανίζεται να ετοιμάζει το δικό του κόμμα, έχοντας στο πλευρό και άλλα στελέχη του AKP, όπως είναι οι Αϊχάν Σεφέρ Ουστούν, Σελτζούκ Οζντάγ και Αμπντουλάχ Μπάστσι. Διόλου τυχαία το AKP αποφάσισε μόλις χθες (Δευτέρα, 02 Σεπτεμβρίου), έπειτα από πολύωρη συνεδρίαση της εκτελεστικής του επιτροπής προεδρεύοντος του ιδίου του Ερντογάν, να διαγράψει όλους τους προαναφερθέντες, του Νταβούτογλου συμπεριλαμβανομένου.

Το δικό του κόμμα ετοιμάζεται, όμως, να λανσάρει μέσα στο φθινόπωρο και ο 52χρονος Αλί Μπαμπατζάν, ένας πολιτικός με εντυπωσιακή πορεία (πρώην υπουργός Οικονομικών και Εξωτερικών, άλλοτε αντιπρόεδρος της Τουρκίας και πάλαι ποτέ κορυφαίος διαπραγματευτής της χώρας στις ενταξιακές της συνομιλίες με την ΕΕ) που παραιτήθηκε από το AKP μόλις τον περασμένο Ιούλιο, επικαλούμενος, μάλιστα, «βαθιές διαφωνίες» με τον Ερντογάν. Ο Μπαμπατζάν εμφανίζεται πλέον να έχει στο πλευρό του «βαριά» ονόματα της τουρκικής πολιτικής σκηνής, όπως είναι εκείνα του πρώην προέδρου/πρωθυπουργού/ΥΠΕΞ, Αμπντουλάχ Γκιουλ, του πρώην υπουργού Οικονομίας, Μεχμέτ Σιμσέκ, και του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης, Σαντουλάχ Εργκίν. Το κόμμα του Μπαμπατζάν αναμένεται να κινηθεί στο πολιτικό κέντρο, στοχεύοντας κυρίως σε ψηφοφόρους των μικρομεσαίων και «ανώτερων» στρωμάτων, που αξιολογούν ως προτεραιότητες τη βελτίωση της κατάστασης στην οικονομία, την επιβίωση της κοσμικής κληρονομιάς, την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη βάση αρχών που θα διασφαλίζουν τον διαχωρισμό των εξουσιών, την ελευθερία της πληροφόρησης, τη διατήρηση των δεσμών με τη Δύση κ.ά. Το κόμμα του Νταβούτογλου, από την άλλη, λέγεται πως θα απευθύνεται κυρίως στο κοινό των συντηρητικών ισλαμιστών ψηφοφόρων που έχουν πια πολλούς λόγους (οικονομικούς κ.ά.) να νιώθουν απογοητευμένοι από τον Ερντογάν.

Και άλλα κόμματα στα σκαριά 

Το δικό του κεντροδεξιό κόμμα, με έδρα τη Σμύρνη, εμφανίζεται, ωστόσο, σύμφωνα με τον αρθρογράφο Ζουλφικάρ Ντογάν, να ετοιμάζει και ένας άλλος Τούρκος πολιτικός προερχόμενος από τα παλιά: ο 71χρονος Ριφάτ Σερντάρογλου ο οποίος είχε άλλοτε (πίσω στη δεκαετία του 1990) διατελέσει υπουργός και βουλευτής με κόμματα της τουρκικής δεξιάς (της Μητέρας Πατρίδας, του Ορθού Δρόμου κ.ά.), και σήμερα ηγείται μιας πολιτικής κίνησης ονόματι «Çoban Ateşi Hareketi» μέσω της οποίας ασκεί έντονη κριτική στον Ερντογάν.  

Την επάνοδό του στο πολιτικό προσκήνιο ενδέχεται να επιχειρήσει όμως το προσεχές διάστημα, σύμφωνα με τον Ζουλφικάρ Ντογάν, και μια άλλη παράταξη προερχόμενη από τα παλιά: το καλούμενο Νέο ή Νεαρό Κόμμα (Genç Parti) του αμφιλεγόμενου (καθώς εκείνος έχει καταδικαστεί για υποθέσεις διαφθοράς όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και στο εξωτερικό) Τούρκου επιχειρηματία Τζεμ Ουζάν. Ο λόγος για έναν άνθρωπο που είχε «κάνει πόλεμο» στον Ερντογάν πίσω στις αρχές του 21^ου αιώνα, για να μπει εν συνεχεία στο στόχαστρο της τουρκικής δικαιοσύνης (του διαβόητου τότε εισαγγελέα Ζεκερία Οζ που θα κατέληγε χρόνια αργότερα να κατηγορείται ως γκιουλενιστής), προτού δει μέρος του επιχειρηματικού του ομίλου (Uzan Group) να περνάει στα χέρια του τουρκικού κράτους και οδηγηθεί ο ίδιος «αυτοεξόριστος» στη Γαλλία, όπου παραμένει έως και σήμερα. Φήμες θέλουν πλέον τον Ουζάν να ετοιμάζει την επιστροφή του στην Τουρκία, αυτήν τη φορά όμως για να… στηρίξει την πλευρά Ερντογάν, που ευελπιστεί ότι το καλούμενο Νέο Κόμμα του Ουζάν, εθνικιστικό γαρ, θα μπορούσε να στερήσει ψήφους από το αντιπολιτευόμενο Καλό Κόμμα της Μεράλ Ακσενέρ, θωρακίζοντας έτσι δια της πλαγίας οδού το κυβερνών AKP. Δημοσιεύματα στον Τύπο εμφανίζουν, χαρακτηριστικά, τον Ερντογάν να διαπραγματεύεται μια «υπό καθεστώς ασυλίας» επιστροφή του Τούρκου επιχειρηματία πίσω στα πάτρια εδάφη, διεκδικώντας φυσικά ο ίδιος ανταλλάγματα υπό μορφή πολιτικής και οικονομικής στήριξης.

Σε πανικό ο Ερντογάν, ξεκινά την αντεπίθεση 

Το στρατόπεδο του Τούρκου προέδρου πάντως από την πλευρά του είναι σαφές ότι δεν αντιμετωπίζει τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις ελαφρά τη καρδία. Αντιθέτως, βγαίνει στην αντεπίθεση μέσα από κινήσεις που προδίδουν, εάν όχι πανικό, τότε οπωσδήποτε αυξημένη ανησυχία. Έχει γραφτεί (χωρίς να διαψευστεί) ότι ο ίδιος ο Ερντογάν είχε ζητήσει από τον Μπαμπατζάν, στο πλαίσιο κατ’ ιδίαν συνάντησης που είχε μαζί του τον περασμένο Ιούνιο, να μην παραιτηθεί από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Λιγότερους από τρεις μήνες μετά, ο 65χρονος Τούρκος πρόεδρος εμφανίζεται πια να αποκηρύσσει όσους από τους παλαιούς του συνεργάτες ετοιμάζουν νέα κόμματα ως «προδότες», σε μια προσπάθεια προφανώς να τους αποδομήσει. Μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο μάλιστα, εκείνος επέλεξε να επισκεφτεί το Ικόνιο, την επαρχία δηλαδή από την οποία προέρχεται ο Νταβούτογλου, ασκώντας μάλιστα κριτική στους «αποστάτες» από το βήμα της εκεί ομιλίας του. Κατά «σύμπτωση», μόλις λίγες ώρες αργότερα, την περασμένη Δευτέρα, η εκτελεστική επιτροπή του AKP θα ερχόταν να ζητήσει τη διαγραφή του Νταβούτογλου από το κόμμα. Σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές (τον Αμπντουλκαντίρ Σελβί για παράδειγμα της Hürriyet), μέσα από την εν λόγω διαγραφή ο Ερντογάν στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα προς όλους τους επίδοξους εσωκομματικούς αντάρτες τους οποίους παράλληλα πιέζει να ανοίξουν το συντομότερο τα χαρτιά τους. Ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίζεται, με άλλα λόγια, να θέλει να ωθήσει τους αντιπάλους σε σπασμωδικές κινήσεις που θα τους βγάλουν από τον όποιο ήδη υπάρχοντα προγραμματισμό αποδυναμώνοντας έτσι τη στρατηγική τους.

Αλλαγές αναμένονται και στο εσωτερικό του AKP

Την ίδια ώρα ωστόσο, στις τάξεις της κυβερνώσας ισλαμοσυντηρητικής παράταξης λέγεται, σύμφωνα με την Cumhuriyet, ότι αναμένεται να ξεκινήσουν σειρές συναντήσεων με «δυσαρεστημένα» στελέχη προκειμένου να αποτραπούν οι όποιες επαπειλούμενες αποστασίες. Ενδεικτικό της ανησυχίας είναι και το γεγονός ότι το προγραμματισμένο συνέδριο του AKP επισπεύδεται κατά περίπου ένα χρόνο, όπερ σημαίνει ότι εκείνο θα διεξαχθεί τον Οκτώβριο του 2019 και όχι το 2020. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται, επίσης, η συνεδρίαση που αναμένεται να έχει η ηγετική ομάδα του AKP στις 18 Σεπτεμβρίου, ενώ παράλληλα θεριεύουν και τα σενάρια που θέλουν τον Ερντογάν να προχωράει σε «σαρωτικές» αλλαγές το προσεχές διάστημα, υπό τη μορφή είτε ενός κυβερνητικού ανασχηματισμού είτε μιας ριζικής αναδιάρθρωσης στο κόμμα. Η δυσαρέσκεια, πάντως, θεωρείται όχι απλά δεδομένη αλλά και διάχυτη στις τάξεις του AKP.  

Στο στόχαστρο και ο Ιμάμογλου  

Ταυτόχρονα, ωστόσο, οργιάζουν και οι φήμες που θέλουν το τουρκικό καθεστώς να προχωράει τους επόμενους μήνες στην παύση και άλλων νόμιμα εκλεγμένων δημάρχων υπό το πρόσχημα της τρομοκρατίας, δημάρχων εκλεγμένων όχι μόνο με το αντιπολιτευόμενο φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP) αλλά και με το επίσης αντιπολιτευόμενο κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP). Υπενθυμίζεται ότι στις 19 Αυγούστου, το καθεστώς Ερντογάν προχώρησε στην παύση τριών δημάρχων του φιλοκουρδικού HDP στις επαρχίες Ντιγιάρμπακιρ, Βαν και Μαρντίν στα νοτιοανατολικά της χώρας, τριών νόμιμα εκλεγμένων δημάρχων τους οποίους αντικατέστησε με διορισμένους «διαχειριστές» δικής του επιλογής. Πλέον, πολλοί φοβούνται ότι ανάλογες κινήσεις θα μπορούσαν να επιχειρηθούν από το στρατόπεδο Ερντογάν και σε άλλους δήμους, όχι μόνο της κουρδικά πλειοψηφικής νοτιοανατολικής Τουρκίας. Ο εκλεγμένος με το CHP Εκρέμ Ιμάμογλου, ο πολιτικός που έθεσε τέλος στην 25ετη κυριαρχία του Ερντογάν τον περασμένο Ιούνιο «παίρνοντας» τη δημαρχία της Κων/πολης, θα μπορούσε κατά κάποιους επίσης να μπει στο στόχαστρο της τουρκικής προεδρίας. «Ο δήμαρχος της Κων/πολης κάνει παρέα με εκείνους που συνδέονται με την τρομοκρατία στο Ντιγιάρμπακιρ… Όποιος δεν μπορεί να πάρει θέση ενάντια στην τρομοκρατία, δεν μπορεί να είναι δήμαρχος ή πολιτικός», διακήρυξε χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Ερντογάν στο πλαίσιο ομιλίας του την περασμένη Κυριακή, αναφερόμενος προφανώς στον Ιμάμογλου που είχε τολμήσει λίγα 24ωρα νωρίτερα να επισκεφθεί τους παυθέντες δημάρχους του HDP στο Ντιγιάρμπακιρ για να τους εκφράσει τη συμπαράστασή του. Είναι ο ίδιος ο Ιμάμογλου, άλλωστε, που επιχειρεί πλέον να βάλει σε τάξη και τα οικονομικά του δήμου της Κων/πολης περιορίζοντας τις σπατάλες και επιβάλλοντας συνθήκες διαφάνειας, προς μεγάλη απογοήτευση όλων εκείνων των «ημετέρων συμφερόντων» που είχαν συνηθίσει τα προηγούμενα χρόνια να «τα παίρνουν» από το AKP. Οι κινήσεις του προφανώς ενοχλούν το ισλαμοσυντηρητικό κατεστημένο. Απολύτως ενδεικτική της ενόχλησης, και η πρόσφατη αντίδραση του υπουργού Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, που απείλησε «να καταστρέψει» τον Ιμάμογλου εάν εκείνος «συνεχίσει να ανακατεύεται στις υποθέσεις των άλλων».    

Χειρότερα σήμερα τα δεδομένα για τον Ερντογάν 

Ο Ερντογάν έχει βέβαια αντιμετωπίσει κρίσεις και άλλες φορές στο παρελθόν, βγαίνοντας στην πορεία νικητής. Ωστόσο πλέον είναι η πρώτη φορά που εκείνος βλέπει κάποια από τα άλλοτε κορυφαία στελέχη του AKP (πρώην πρωθυπουργούς, προέδρους, ΥΠΕΞ και ΥΠΟΙΚ) να στρέφονται εναντίον του. Ενώ ο ίδιος έχει παράλληλα απωλέσει, επίσης για πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες, τη δημαρχία στις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας (Κων/πολη, Άγκυρα, Σμύρνη, Άδανα, Αττάλεια κ.ά.). Και όλα αυτά, φυσικά, στη σκιά των οικονομικών προβλημάτων και της δεδομένης πολιτικής φθοράς, όπως εκείνη διαμορφώνεται έπειτα από περίπου 17 χρόνια Ερντογάν στην εξουσία.  

Διαβάστε ακόμη

Ερευνητές ανέπτυξαν ακουστικά που μπορούν να εντοπίσουν πρώιμα σημάδια Αλτσχάιμερ - Πώς λετουργούν

Κατά της διαγραφής Σαμαρά ο Καραμανλής: Η κριτική δεν αντιμετωπίζεται με πειθαρχικά μέτρα - Δεν με ενδιαφέρει η Προεδρία

Εορταστικό ωράριο 2024: Πότε ξεκινάει - Ποιες Κυριακές θα είναι ανοιχτά τα μαγαζιά

Σε τροχιά κλιμάκωσης ο πόλεμος στην Ουκρανία; Το επόμενο βήμα του Πούτιν, τα πυρηνικά και ο παράγοντας Τραμπ